Οι τραπεζοβάτισσες και οι παλαμάκιδες

"Χαβαλέ" στα τούρκικα σημαίνει η εντολή μεταφοράς χρημάτων. Για κάποιο λόγο έχει επικρατήσει η λέξη αυτή στη γλώσσα μας να χαρακτηρίζει το αστείο, την "πλάκα". Έτσι έμεις στην Ελλάδα κάνουμε χαβαλέ για να γελάσουμε. Δηλαδή πληρώνουμε για πλάκα. Κάτι τέτοιο συμβαίνει στα λεγόμενα κέντρα νυχτερινής διασκέδασης, μόνο που δεν είναι καθόλου για γέλια.

Δεν βλέπω κάτι αστείο στις μπόμπες που σερβίρουν αντί για ποτό. Θα είχαν όμως πρακτική αξία εάν σχεδίαζα μετέπειτα να πάω σε κάποιο εκρηκτικό πάρτι. Η δε διασκέδαση που προσφέρουν αυτά τα μαγαζιά είναι γελοία σε βαθμό κακουργήματος. Η Όλγα από το Βόλγα με τα ατελείωτα πόδια και την ανύπαρκτη φωνή, που ανταλλάσσει γαρύφαλλα νεκροταφείου με τους συνδαιτημόνες φυστικιών και λοιπών ξηροκαρπίων, ομολογώ πως με αποχαύνωσε για λίγο μέχρι να αντιληφθώ τα κουδουνάκια που προσπάθησε να φορέσει στο λαιμό μου.

Είναι κι αυτός ένας τρόπος διασκέδασης, όσο ρηχός κι αν φαίνεται. Υπάρχουν άνθρωποι που γεμίζουν την ζωή τους με ικανοποίηση αποκλειστικά και μόνο με αυτό τον τρόπο, έχοντας ορίσει τα όρια της τέχνης από το γαρύφαλλο ως το σπασμένο πιάτο κι από το τραπεζοσκαρφάλωμα ως την εύνοια του πορτιέρη. Αν κάνουμε όμως την (υπεράνθρωπη ομολογουμένως) προσπάθεια να ακούσουμε τους στίχους, θα αντιληφθούμε την μιζέρια που διακατέχει αυτό τον τρόπο "ψυχαγωγίας". Κλάμμα, οδυρμός, εγκατάλειψη, χωρισμός, δυστυχία, ανικανοποίητο, εκδίκηση και στενοχώρια είναι τα θέματα αυτής της μουσικής, δοσμένα με τον πλέον άτεχνο και άκομψο τρόπο.

Η πίστα κρύβει τόση δυστυχία όση συναντάμε στη ζωή ενός απογοητευμένου ανθρώπου. Όση εισπράττει ο τύπος που τον άφησε η γκόμενα για κάποιον άλλο ή η τύπισσα που βαρέθηκε τα ψέμματα και γύρεψε άλλη αγκαλιά. Τι ωθεί κάποιους ανθρώπους να εκδηλώνουν τη δυστυχία τους σπάζοντας πιάτα και ραίνοντας με άνθη την Όλγα από το Βόλγα; Ποιά κενά τους καλύπτουν με αυτό τον τρόπο;

Πως η προσωπική δυστυχία του καθενός γίνηκε διασκέδαση και εμπορεύσιμο προϊόν από άλλους;

Και προπαντώς γιατί είναι τόσο εύκολο για τον Έλληνα να εκδηλώσει με αυτό τον τρόπο τον καημό του; Αλήθεια, πόσο πολύ έχουμε απομακρυνθεί από τον συναισθηματικό μας κόσμο... Έχουμε σταθεί σαν ακροατές απέναντι στα ίδια τα συναισθήματά μας. Δεν ακούμε την καρδιά μας εκ των έσω. Αφουγκραζόμαστε ανόητα στιχάκια του συρμού και κλαίμε στο άκουσμά τους. Πλαστικοποιούμε τα συναισθήματά μας. Αποποιούμαστε τα λάθη μας. Για όλα φταίνε οι άλλοι.

Και το ρεμπέτικο είχε αυτό το ύφος, αλλά ποτέ δεν είχε αυτό το ήθος. Μεγάλη κουβέντα όμως αυτή περί ήθους. Η επιτυχία του να είσαι ά-ηθος (δηλαδή ούτε ανήθικος ούτε ηθικός) έχει ξεχαστεί προ πολλού.

Είμαστε η γενιά των ανθρώπων που δεν διεκδικεί ούτε τα εαυτής. Δεν έχουμε χούντα. Δεν έχουμε εμφύλιο. Η πολιτική δεν μας αγγίζει. Το μεροκάματο βγαίνει κουτσά στραβά. Δεν πεινάμε. Μόνο έχουμε απομείνει ο καθένας στη γωνιά του, απομονωμένος, λοξοκοιτάζοντας επιφυλακτικά την ευτυχία. Αλλά κι αυτή ανήκει σε άλλους.

Μετά το κατοχικό σύνδρομο ο Έλληνας βιώνει το μοναχικό σύνδρομο. Ο φόβος της πείνας έγινε ο φόβος της μοναξιάς. Γι' αυτό όσο κι αν τρώμε ποτέ δεν γεμίζει το στομάχι μας.